Wikipedia:Houptsyte

Schwyzerdütsch

Badisch

Elsassisch

Schwäbisch

Vorarlbergisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 31.387 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Burge vo Bellinzona

Die drei Burge vo Bellinzona (italienisch Castelli di Bellinzona) si e Weeraalaag us dr früeje Nöizit z Bellinzona, em Hauptort vom Kanton Tessin in dr Schwiz. D Aalaag wie si hüte isch, isch hauptsächlig im 15. Joorhundert as e Letzi (Daalsperri) baut worde und zum d Wääg zu de Alpebäss z kontrolliere. Si bestoot us de drei Burge Castelgrande, Castello di Montebello und Castello di Sasso Corbaro und us dr Stadtmuure und dr Murata-Weermuure. Sit 2000 si d Burge zämme mit dr Murata under em Naame Feschtig vo Bellinzona e Wälterb vo dr UNESCO.

D Burge si am ene strategisch üsserst günstige Blatz baut. In dr Daalängi vom Ticino chömme meereri wichdigi Bassstroosse zämme. In dr modärne Zit si daas dr Gotthard, dr San Bernardino, dr Lukmanier und dr Nufene, in früenere Joorhundert hets Wääg au über d Greina und dr San Jorio gee. E machdige Felse bis in d Flussebeni iine loot nume zwäi Durchgäng offe. Wääred s Castelgrande über dr Altstadt stoot, befinde sich Montebello und Sasso Corbaro uf dr östlige Site vom Daal uf Vorsprüng. Zämme mit dr Murata und dr Stadtmuure het mä s Daal vollständig chönne abriigle. Dr Mailänder Kommissar Azzo Visconti het 1475 die strategischi Laag beschriibe as dr Blatz, wo dr Schlüssel und s Door zu Italie sig (Questa terra è pur una giave e porta de Italia). (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... ass d Natascha Gangl mit em Täxt Da Sta rund um Chriegsverbräche in dr Gränzregion vu dr Sidoschtsteiermark dr Ingeborg-Bachmann-Bryys 2025 gwunne het?
... dass im 17. Johrhundert vor Tours füüf Inslè glègè sin, wo bi dè spôtèrè Entwicklig vu dè Stadt abber abdrait odder mitènand vobundè worrè sin?
... dass dr Laurent Litzenburger als eine vo de erschte in Frankrich di historische Klimatologie entwicklet het?
... dass de Gang über de Seedamm vo Rapperschwil für Fuessgänger ide 1990er Jahr e Zuemuetig gsii isch?
... dàss d Susan Anderson d’ äärschta wiibliga Ärztin ìm US-Bundesschtààt Colorado gsìì ìsch?

Àlemànnischa Nochrìchte:

6. Novämber 2025:
Walser-Kunst von Bosco Gurin im Museo delle Culture in Lugano (swissinfo.ch)
Von der heimlichen Macht der Wortwahl (SRF)
timundjani finden: „Schwäbisch hört sich am coolsten an“ (Stuttgarter Nachrichten)
Hochdeutsch statt Badisch? Gernsbacherin erklärt, warum Dialekt heute noch wichtig ist (Badische Neueste Nachrichten)
5. Novämber 2025:
Aus „Checkst du“ wird „blickschs“ – Mundartkünstlerin übersetzt Jugendsprache in Dialekt (Badische Neueste Nachrichten)
3. Novämber 2025:
„Wer Mundart spricht, trägt seine Herkunft im Herzen und auf der Zunge“ (Schwäbische Zeitung)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

11. Novämber

Martinsdag

0887: Dr Arnulf vu Kärnte wird noch eme Machtkampf mit em Karl em Dicken neie Chenig im Oschtfrankerych.
1918: S Elsass un Lothringe verschinde ihri Unabhängigkait as Republik Elsaß-Lothringe, wu aber wäg em Yymarsch vu franzesische Druppe nume wenig Däg Bstand het.
1954: Z Großbritannie erschynt mit The Two Towers dr zweet Dail vu s Tolkiens The Lord of the Rings.
1976: Dr US-amerikanisch Bildhauer un Grafiker Alexander Calder (Bild) stirbt.